10:44 – 13.Փետրվար.2014 / newsbook.am
Ժամանակակից հայ գրող Կարեն Անտաշյանի նոր գիրքը՝ «Ծիլի-Ծով», հանրության դատին կներկայացվի փետրվարի 15-ին: Իսկ թե ինչո՞ւ է գիրքը կրում հենց այդ անվանումը և ի՞նչ թեմաներ են արծածված գրքում, ու թե այսօր երիտասարդ ստեղծագործողի համար Հայաստանում ի՞նչ խնդիրներ կան, NewsBook-ը փորձեց պարզել ժամանակակից գրող Կարեն Անտաշյանից:
– Վերջերս լույս է տեսել և շուտով հանրության դատին կներկայացվի Ձեր նոր՝ «Ծիլի-Ծով» գիրքը: Ինչո՞ւ եք գիրքը վերնագրել այսպես և ի՞նչ թեմաների եք անդրադարձել գրքում:
– Գրքի գլխավոր մետաֆորը ջուրն է` իբրև կյանքի մերան, ջրի և կյանքի այս ամենաբնական և միևնույն ժամանակ ամենախորհրդավոր ու հետաքրքիր հարաբերությունը, որ այլ կերպ մենք անվանում ենք կենսոլորտ՝ ես տեղավորում եմ Ծիլի-Ծով պայմանական մետաֆորի մեջ: Հինգ տարի է տևել` մինչ կարողանամ ավարտնի հասցնել իմ բոլոր մտահղացումները: Սա, իհարկե, չի նշանակում, որ ես նստել, հինգ տարի մտածել եմ` ինչ գրել, ես պարզապես ապրել եմ և ապրել եմ բավականին լիարժեք ու կարևոր մի շրջան իմ կյանքում: Գրածիս և ապրածիս հարաբերության մեջ է ծնվել այս գիրքը` ոչ միայն հաջորդելով, այլ շատ հաճախ նաև խորհրդավոր կերպով նախորդելով լինելիքին, այդ պատճառով եմ այն կոչել հմայության գիրք: Սա իմ և իմ կյանքի հմայությունն է:
– «Ծիլի-Ծով» գիրքը թվով Ձեր որերո՞րդ ժողովածուն է:
– Սա իմ երրորդ գիրքն է, նախորդը՝ «Անտաշատը» լույս է տեսել 2009-ին, իսկ առաջին գիրքս՝ «Վերջից հետո, Սկզբից առաջ» ժողովածուն, արդեն հեռավոր 2004-ին: Ես շատ արտադրողական գրող չեմ, ինձ համար գնալով ավելի ու ավելի դժվար է դառնում բանաստեղծություն գրելը, որովհետև բանաստեղծության իմ ընկալման մեջ անշրջանցելի կերպով ամրագրված է բան ստեղծելու, այսինքն՝ լեզվական մի նորարարություն անելու պայմանը: «Ծիլի-Ծովի» ստեղծման ընթացքում գրել եմ բազմաթիվ այլ ժանրերի գործեր՝ ֆեյսբուքյան ստատուսներ, էսսեներ, պատմվածքներ և այլն, բայց դրանք զուտ բանաստեղծության զգայական թնդությունից շունչ առնելու, այլ խոսք ասելու փորձեր են եղել. ամեն դեպքում ես ինձ բանաստեղծ եմ համարում:
– Գրքի շնորհանդեսը որտե՞ղ և ինչպե՞ս է կազմակերպվելու:
– Գրքի շնորհանդեսը տեղի կունենա փետրվարի 15-ին՝ ժամը 16:00-ին, Ականաթ մշակութային ակումբում (Կողբացի 28): Վաճառքի է հանվելու գրքի միայն 365 օրինակ, որոնցից յուրաքանչյուրը լինելու է անվանական՝ տարվա մեկ օրվա անունով և առցանց ամրագրելու դեպքում՝ նաև պատվիրողի անունով: Այդ տվյալներով հատային էջանիշեր ենք պատրաստելու և շնորհանդեսի օրը տրամադրլու ենք գնորդներին: Շնորհանդեսին ընդառաջ Բուն TV-ի օգնությամբ և ընկերներիս մասնակցությամբ ընթերցանության փոքրիկ հոլովակներ ենք նկարել «Ես ապրում եմ» խորագրով: Ամեն օր հրապարակում եմ մեկ հոլովակ և բավականին հետաքրքիր արձագանքներ ստանում: Չափազանց դժվար է բանաստեղծությունը պատկերելը՝ թե տեսաշարի, թե ընթերցանության առումով, որովհետև հեշտությամբ կարելի է ձանձրալի, ծիծաղելի կամ վերամբարձ թվալ: Կարծում եմ` մեզ հաջողվեց գտնել ձևաչափի ոսկե միջինը:
– Այժմ ի՞նչ ստեղծագործություն եք գրում: Ե՞րբ եք պատրաստվում հրատարակել Ձեր նոր ժողովածուն:
– Այժմ ոչինչ չեմ գրում, գիրքը պատշաճ ներկայացնելն ավելի շատ ջանք է պահանջում ինձնից, քան այն գրելն էր՝ հրատարակությունից մինչ շնորհանդես, հետո էլ կսկսեն քննարկումները, տարբեր տեսակ մեկնաբանություններ, որոնց բոլորին արձագանքել է պետք: Բայց ամեն դեպքում գրողի համար շատ կարևոր է հրատարակվելը: Բացի գրական տեքստը հանրայնացելու խնդիրը, գրողը նաև ներքին խնդիր է լուծում՝ դա գրքի ստեղծման ընթացքում գոյացող և ուղեղիդ ծալքերն անիմաստ խցանող ու ծանրաբեռնող ստեղծագործական cache-ը մաքրելն է:
– Շատ է քննարկվում այն հարցը, որ այսօր մեր երիտասարդները չեն սիրում ընթերցել: Դուք ինչպե՞ս եք կարծում, արդյոք մենք այսօր ունենք երիտասարդություն, ով չի սիրում ընթերցել: Եվ, ըստ Ձեզ, երիտասարդներին հիմնականում ի՞նչ գրքեր է հետաքրքրում:
– Եթե խոսքը գեղարվեստական գրականության մասին է, ապա, այո, մեր երիտասարդների մեծ մասը գրքեր չի կարդում, որովհետև կան ժամանցի ավելի հեշտ ու գայթակղիչ ձևեր: Բայց նաև կան կարդացողներ երիտասարդներ, ավելին՝ ճաշակով ու խիստ գրագետ՝ իրենց ընտության հարցում: Ընթերցանության բում, ամենայն հավանականությամբ, Հայաստանում չի լինի, որովհետև առավել մակրո մակարդակում դրա համար համապատասխան խոշոր տեղաշարժեր չկան, ավելին՝ մենք մեծ և հիմնավոր քայլերով վեր ենք ածվում հետամնաց, հումք արտահանող գավառի: Մեր հույսն էլի այդ քչերն էն:
– Գրքի իրացումը Հայաստանում խնդիր է: Դուք ի՞նչ քայլեր եք ձեռնարկում, որպեսզի վաճառվեն Ձեր գրքերը:
– Բեսթսելլերը բավականին հարաբերական հասկացություն է: Օրինակ, եթե անգլալեզու շուկայում խոսքը միլիոնների մասին է, ռուսական շուկայում մի քանի տասնյակ հազարների, ապա հայկական շուկայում խոսքը լավագուն դեպքում մի քանի հարյուր օրինակի մասին է: Ճիշտ է՝ գիրք ծախելը գրողի հոգսը չէ՝ հրատարակիչն ու գրավաճառը պիտի վաճառքի խթանման միջոցներ ձեռնարկեն, գրողի գործը լավ գրականություն ստեղծելն է, բայց մյուս կողմից ճանաչելիության համար մեծ ջանք է պետք ներդնել: Հայաստանում շատ ավելի հեշտ է ճանաչելի լինել իբրև վերլուծաբան, փորձագետ, քաղաքացիական ակտիվիստ, քան՝ գրող, որովհետև գրողների համար դրսևորման տիրույթն ահավոր փոքր է Հայաստանում:
– Ինչպե՞ս առաջացավ «Գրանիշը» ստեղծելու գաղափարը և ովքե՞ր կարող են հայտնվել «Գրանիշ»-ում:
– Գրանիշն առաջացավ հենց գրողների, հատկապես՝ ժամանակակից գրողների համար, այդ նեղ մասնագիտացված ինքնադրսևորման տիրույթը ստեղծելու անհրաժեշտությունից: Այժմ այն ժամանակակից հայ գրականության ամենահամալրված ու ամենաընթերցվող առցանց ռեսուրսն է և, բնականաբար, շատերն են ուզում հրապարակվել Գրանիշում: Հենց որակի պահպանման շնորհիվ է, որ մենք կարողանում ենք լուրջ մնալ մասնագիտական շրջանակների աչքում և դա թանկ է նստում խմբագրակազմի վրա, որովհետև գրամոլների մի հսկա բանակ մեզ անձնական թշնամի է համարում:Նյութի աղբյուրը ` http://newsbook.am/?25831&l=am/
